Współczesne dylematy Pedagogiki Specjalnej

W dzisiejszych czasach Pedagogika Specjalna boryka się z różnego rodzaju problemami, które pośrednio (lub bezpośrednio) dotykają osoby z dysfunkcjami. Są one na tyle poważne, że bardzo często utrudniają ludziom prawidłowe funkcjonowanie w otaczającym ich społeczeństwie. W swojej pracy postanowiłam skupić się na aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych. Stanowi ona bowiem nieodzowny dylemat, który towarzyszy ludziom cierpiącym na jakiekolwiek z interesujących nas schorzeń. Zanim jednak przejdziemy do omawiania właściwego tematu, to warto byłoby wspomnieć o tym, jak w dzisiejszych czasach wygląda edukacja osób sprawnych inaczej.

W normalnych szkołach takie dzieci często bywają zaniedbywane i pozostawiane samym sobie, ponieważ nauczycielom nie chce się poświęcić im więcej czasu, niż wymaga tego praca ze zdrowymi uczniami. W wielu przepadkach wychowawcy nie są też przygotowani do praktycznego współdziałania z osobami niepełnosprawnymi, a także do towarzyszących im wyrzeczeń. Towarzyszące temu procesowi skutki bywają niekiedy bardzo drastyczne i nie pozwalają dzieciom na uzyskanie takich efektów, które normalnie byłyby w stanie osiągnąć. Z drugiej strony zamykanie osób sprawnych inaczej w ośrodkach całodobowych także nie wpływa korzystnie na ich dalszy rozwój. Co prawda uwaga nauczycieli skupiana jest na nich w dużym większym stopniu, jednak pewnego rodzaju izolacja od codziennego życia sprawia, że nie mogą się oni nauczyć funkcjonowania w społeczeństwie. Bardzo często są oni z tego powodu dyskryminowani i tym samym traktowani z góry. Nieco inaczej sprawa się ma w szkołach, w których pojawiają się klasy integracyjne. W takich przypadkach osoby niepełnosprawne uczęszczają na zajęcia ze zdrowymi uczniami, a pieczę nad wszystkim sprawuje nauczyciel główny wraz ze swoim pomocnikiem. Dzięki temu uczą się one nie tylko współdziałania z rówieśnikami ale i także rozwijają możliwości, które do tej pory były dla nich nie do osiągnięcia. Tym samym mają oni dużo większe szanse na to aby w przyszłości ich funkcjonalność w społeczeństwie stała na bardzo wysokim poziomie.

Spotykając na swojej drodze osoby obarczone różnorodnymi odchyleniami od normy, bardzo często traktujemy je z dużym dystansem. Dosyć ciężko jest nam zrozumieć, że choć tego typu osoby są mniej sprawne, to wcale nie potrzebują taryfy ulgowej. Tak samo jak wszyscy pragną one samodzielnego życia, które są w stanie osiągnąć dzięki ciężkiej pracy.

W zbiegiem lat coraz więcej ludzi sprawnych inaczej decyduje się na to aby podjąć się pracy zawodowej. Niestety trudności związane z obawami wielu pracodawców skazują takie osoby na nieco mniej ambitne zawody. W dalszym ciągu panuje bowiem przekonanie, że ludzie zdrowi są w stanie wykonywać swoje obowiązki z dużo lepszym skutkiem. Takie podejście do sprawy stanowi oczywiście wielki błąd, ponieważ niepełnosprawność np. ruchowa nie musi mieć wcale wpływu na aktywność zawodową jednostki, która w dużej mierze związana jest z jej intelektem. Na całe szczęście coraz więcej zakładów pracy nastawionych jest na zatrudnianie osób dotkniętych dysfunkcjami, a część z nich jest dodatkowo dofinansowywana przez Państwo, czy też Unię Europejską. W całej Polsce otwierane zostają tzn. „zakłady pracy chronionej”, które nie tylko zapewniają ludziom chorym stanowiska pracy ale i także dają poczucie, że do czegoś się jeszcze nadają.

Czymś zaskakującym staje się fakt, że coraz więcej autorów – czy to polskich, czy zagranicznych – porusza w swoich dziełach temat niepełnosprawności. Osobiście miałam okazję przeczytać kilka takich dzieł i muszę przyznać, że największe wrażenie zrobiła na mnie książka napisana przez Daniela Tammeta.

"Urodziłem się pewnego błękitnego dnia" opowiada historię mężczyzny cierpiącego na rzadki stan nazywany syndromem sawanta. Dzięki swojej chorobie Daniel potrafi nauczyć się obranego przez siebie języka w ciągu tygodnia, a mnożenie nawet tych największych cyfr jest dla niego zadaniem na dosłownie kilka sekund.

Przez pierwszy rok swojego życia główny bohater niemalże cały czas płakał. Tak naprawdę tylko niewiele czynności sprawiało, że udawało się go uspakajać. Od najmłodszych lat preferował zajęcia wykonywane według tego samego schematu - codziennie musiały być one wykonywane o tej samej porze, bo w przeciwnym razie chłopak strasznie się denerwował. Po pójściu do przedszkola Daniel niczym indywidualista "zamknięty" był we własnym świecie i nie interesowało go nic co się działo wokół niego. Podobnie było i w domu. Po powrocie ze szkoły przesiadywał w swoim pokoju, lub oglądał telewizor podczas, gdy jego liczne rodzeństwa wraz z przyjaciółmi bawiło się na podwórku. Dopiero z czasem zaczęły się budzić w nim umiejętności społeczne, a także stopniowo przyzwyczajał się do panującego w wielu miejscach hałasu...

Daniel Tammet napisał tą książkę, by na własnym przykładzie pokazać ludziom chorym, że mogą żyć w sposób, w który żyją normalni ludzie i ja się tym zgadzam...

***

Miał być esej, a wyszła jakaś kreatura :)